Meer dan de helft van de bevolking in Zuid-Soedan heeft zeer dringend behoefte aan voedselhulp. Volgens de Verenigde Naties verkeert het land in de hoogste alarmfase. Geweld, overstromingen en droogte eisen hun tol, terwijl corona het gewone leven al had platgelegd. ‘We kunnen veel van het Zuid-Soedanese volk leren als het gaat om veerkracht’, zegt Anthony Rama, Tearfund-directeur in Zuid-Soedan. ‘Maar de mensen zijn moe. Ze zijn echt heel moe.’
Anthony Rama heeft zijn handen vol aan de noodhulp in het land. Pas deze week slaagde zijn team erin om hun voedseldistributiecentra in het overstroomde deel van het land weer te bereiken. ‘Het water is deels teruggetrokken, maar nog niet zo ver dat het terrein begaanbaar is voor auto’s, terwijl het water ook te laag staat om nog een motorboot of kano te gebruiken. Het team moest dus te voet, wadend door modder en water. Ze hebben de centra bereikt en gaan nu nadenken over de renovatie. Door de overstromingen zijn ook alle waterpunten die we hadden aangelegd vervuild. We moeten nu op zoek naar middelen om die punten te herstellen, zodat mensen weer toegang hebben tot schoon drinkwater.’
Alles wat ze willen is vrede, ruimte en rust om zich te kunnen settelen.
Het beeld dat Rama schetst is dramatisch. ‘Veel gezinnen zijn hun vee en onderkomens door het water verloren. Degenen die nu terugkeren moeten hun leven van de grond af opbouwen. ‘Het Zuid-Soedanese volk is een van de meest veerkrachtige volken die je je maar kunt voorstellen. Toch zijn de mensen erg moe door alle tegenslagen. Alles wat ze willen is vrede, ruimte en rust om zich te kunnen settelen. Dat ze kunnen zaaien, oogsten en verkopen, zonder zich zorgen te maken om hun veiligheid.’
Ook in Zuid-Soedan zijn sinds maart vorig jaar strenge coronamaatregelen getroffen, legt hij uit. ‘Niet-essentiële bedrijven moesten sluiten, mensen mochten niet meer in groepen samenkomen en markten werden grotendeels gesloten. Het effect was dat veel Zuid-Soedanezen geen middelen van bestaan meer hadden. Ook het transport van goederen werd belemmerd. Hierdoor stegen de voedselprijzen met wel 180 procent, terwijl het inkomen van de mensen niet veranderde.’
De prioriteit van Tearfund in Zuid-Soedan blijft het redden van levens, vooral via het verstrekken van voedselhulp en het repareren van waterpunten. Daarbij zorgen ze dat de lokale kerken vooroplopen. ‘De kerk is belangrijk omdat zij de noden van de gemeenschappen het beste begrijpt. Kerkleiders komen zelf uit deze gemeenschappen en blijven er ook als hulporganisaties weer weg zijn.’
Joseph Aloo, coördineert het werk voor Tearfund in de regio Twic East. Het team is er onlangs gestart met een traject voor kerken. Het gaat om een werkwijze waarbij kerken samen met hun buurt in kaart brengen wat de problemen zijn en welke hulpbronnen lokaal voorhanden zijn. Vervolgens maken ze samen een plan om verandering te brengen.
Aloo: ‘We hebben zojuist de eerste training van facilitators afgerond. Deze facilitators zijn afkomstig uit zes kerken van verschillende denominaties. Zij gaan nu terug naar hun kerken en trainen daar op hun beurt andere mensen. Daarna begint het proces van visievorming, het inventariseren van de lokale hulpbronnen en het brainstormen met de community over hoe problemen aangepakt kunnen worden.’
De coördinator gelooft sterk in het nut van deze aanpak. ‘Door het proces met de kerken worden mensen zelfvoorzienend, in plaats van afhankelijk van externe hulp.’
Door het proces met de kerken worden mensen zelfvoorzienend, in plaats van afhankelijk van externe hulp.
Toch zou je kunnen denken dat mensen in Zuid-Soedan wel iets anders aan hun hoofd hebben dan een nieuw traject voor hun kerk. ‘Dat is een goeie vraag, knikt Gama Clement, die het kerkenwerk van Tearfund in heel Zuid-Soedan coördineert. ‘Daar hebben we inderdaad ook bij stilgestaan. Voordat we begonnen hebben we aan de mensen gevraagd: moeten we hiermee doorgaan, of moeten we iets anders doen? Toch wilde iedereen met de methode aan de slag. Juist omdat het een holistische manier is om verandering te brengen. Ze zien de toegevoegde waarde ervan.’
‘Veel mensen in Zuid-Soedan zijn afhankelijk van internationale hulp. Maar ze zien ook de onzekerheid daarvan. Komt de hulp wel op tijd? Is het genoeg? Het is een voortdurende zorg. Nu kunnen ze zelf plannen maken, en hebben ze het zelf in de hand.’ In Aweil, in het noorden van het land, hebben de kerken al veel ervaring met deze manier van denken en werken. ‘Je kunt het effect van de methode hier letterlijk zien. In een bepaald dorp is er bijvoorbeeld een school bijgekomen. Ook zijn er allerlei individuele projecten gestart, bijvoorbeeld computertrainingcentra en een metselproject. Mensen kunnen weer vee kopen, breiden hun boerenbedrijfjes uit en samen verlenen ze hulp aan vluchtelingen.’
‘De Zuid-Soedanese bevolking herinnert ons eraan om nooit op te geven’, zegt directeur Anthony Rama. ‘Alles wat ik vraag is dat we solidair met ze zijn. Het zijn veerkrachtige mensen die op zoek zijn naar een stabiele toekomst waarin ze hun gezinnen en hun kinderen kunnen grootbrengen. Ik denk dat dat iets is wat we allemaal het liefste zouden willen.’
Tearfund ondersteunt deze noodhulpactie vanuit het noodhulpfonds. Wil je bijdragen aan de noodhulp die we als Tearfund bieden op plekken waar dit hard nodig is?