Afbeelding
Verhaal
20 November 2024
Polariseren voor beginners
Welkom bij de gratis cursus ‘Polariseren voor beginners’. In deze cursus helpen we je om beter te worden in polariseren, zodat ook jij mee kunt doen in verhitte discussies en het afstand creëren tussen mensen. Krijg je er al zin in? Start hieronder direct met les 1!
Luister vooral niet naar de ander
Er zijn best wat onderwerpen die in Nederland voor verschillende meningen zorgen. In deze eerste les staat een inmiddels ‘klassiek’ onderwerp centraal: Zwarte Piet. Het is weer die tijd van het jaar waarin dit opspeelt. Het is bovendien een goed voorbeeld van een zeer gepolariseerd thema, waarbij mensen ver uit elkaar staan.
Polariseren? Wat is dat ook alweer?
Polariseren betekent dat groepen steeds meer tegenover elkaar komen te staan, waardoor het moeilijker wordt om samen te werken of elkaar te begrijpen. De meeste mensen zitten in het midden, waar ruimte is voor compromissen en genuanceerde meningen. Toch proberen de uitersten vaak mensen over te halen om hun kant te kiezen.
Aan de ene kant
Bij de Pieten-discussie heb je aan de ene kant mensen die willen vasthouden aan Zwarte Piet, omdat het iets is waar ze hun hele leven mee te maken hebben gehad. Het is een vast jaarlijks onderdeel, waarbij voor de groep totaal geen of een minimale associatie met slavernij is. De Pieten zijn simpelweg zwart door de schoorsteen. De beschuldiging van hun tegenpolen dat het racistisch is, vindt daardoor ook geen grond. Er is grote verbazing dat ze (vals) beschuldigd worden, wat uitmondt in miskend worden, frustratie en gevoelens van onrechtvaardigheid.
Aan de andere kant
Aan de andere kant heb je mensen die het beeld dat Zwarte Piet neerzet ronduit kwetsend en racistisch vinden. Het geeft te veel associaties met het slavernijverleden, waar de zwarte medemens werd onderdrukt en vernederd – om het nog zwak uit te drukken. Wanneer zij met deze gevoelens aankloppen bij de voorstanders van Zwarte Piet, worden ze weggezet als aanstellers of aanvallers van tradities. Dit leidt dan weer tot miskend worden, frustratie en gevoelens van onrechtvaardigheid.
In deze serie
Op plekken in de wereld waar we aan vredesopbouw werken, zien we veel voorbeelden van polarisatie. Wat helpt op weg naar herstel en vrede en wat niet? In deze serie willen we drie lessen meegeven onder de noemer Polariseren voor beginners. Een titel met uiteraard een dikke knipoog.
Vrede begint bij het luisteren naar elkaar, voor begrip van elkaars situatie.
Zo kan het ook
In Congo woont pastor Bagame Angemana Jean. Congo is een land waar veel conflict is. Op dit moment zijn er zo’n 7 miljoen mensen op de vlucht geslagen voor geweld. Met zijn kerk vangt Bagame mensen op de vlucht op. Ze zijn getraumatiseerd en worden ondersteund met voedsel, water en onderdak. Bovendien krijgen ze een eigen stuk land, om zo een boerenbedrijf op te starten en in hun eigen onderhoud te kunnen voorzien.
Daarnaast zet pastor Bagame zich in voor vrede in zijn land. Hij heeft een vredeshut gebouwd waar mensen van strijdende partijen met elkaar vredesbesprekingen kunnen houden. Een neutrale plek waar ruimte is om naar elkaar te luisteren. Vrede begint bij het luisteren naar elkaar, bij begrip tonen voor elkaars situatie. Zelfs wanneer het conflict zo ingewikkeld is als in Congo.
Leren luisteren
Opvallend aan het voorbeeld van de Zwarte Piet-discussie in Nederland is dat de uitersten te maken hebben met dezelfde gevoelens: miskend worden, frustratie en gevoelens van onrechtvaardigheid. Maar wordt er naar elkaar geluisterd? Is er begrip dat het loslaten van het levenslange beeld van Zwarte Piet niet eenvoudig is? Is er begrip dat het de (misschien wel onbedoelde) associaties met slavernij pijn kunnen doen bij anderen?
Begrip is de start van de oplossing. Na begrip komt de zoektocht, net als in Congo, naar overeenkomsten. In het geval van Zwarte Piet: een kinderfeest waar alle kinderen plezier aan kunnen beleven. Daar is niemand op tegen. Het vormt de basis voor een oplossing waarin niet door de flanken mensen uit het midden naar “hun kamp” worden getrokken. Maar waar vanuit het midden bruggen worden geslagen. De oplossing is inmiddels gemeengoed aan het worden: roetveegpiet. Een compromis dat geschikt lijkt voor ieder kind. En iedere volwassene.
