Congo kent veel verdeeldheid en conflicten, met name in het oosten van het land. Pastor Bagame Angemana Jean zet zich samen met zijn gemeente in voor eenheid en verzoening. ‘Als kerk willen wij juist vredestichters zijn.’
Als kerk doen we alles wat binnen onze mogelijkheden ligt
De Democratische Republiek Congo is een land in centraal Afrika met meer dan 100 miljoen inwoners waarvan het merendeel leeft in extreme armoede. Met zo’n 80 miljoen hectare aan vruchtbare landbouwgrond en meer dan 1.100 mineralen en metalen zou het land in potentie één van de rijkste landen kunnen zijn. Helaas wordt deze rijkdom tegengehouden door de politieke instabiliteit en de vele conflicten waar het land mee te maken heeft.
Jaren van conflict hebben meer dan 7 miljoen mensen uit hun huizen verdreven. Te midden van al dat lijden in Congo werkt Tearfund via lokale kerken aan vredesopbouw. Het is de kerk die daar in die kwetsbare context de handen en voeten van Jezus zijn.
Tearfund is actief in Oost-Congo en werkt met verschillende partijen aan vredesopbouw. De lokale kerk heeft daarbij een zeer belangrijke rol omdat haar impact op de bevolking groot is. Ze wordt vaak vertrouwd, in tegenstelling tot de overheid. Bovendien is de kerk op een heel natuurlijke manier aanwezig in het leven van mensen. In vreugde of verdriet, praktische of pastorale zorg: de kerk is er, en ze is gecentreerd in het hart van de gemeenschap.
Pastor Bagame Angemana Jean is voorganger van een kerk in Komanda, een dorp in de provincie Uturi. ‘Congo is een land met veel potentie, maar de aanhoudende conflicten zijn echt een groot probleem’ vertelt hij. ‘Veel mensen ontvluchten hun huis vanwege het geweld en wij vangen hen op. Ze zijn vaak erg getraumatiseerd en we proberen hen vanuit ons geloof te bemoedigen en hoop op een betere toekomst te geven. Als kerk doen we alles wat binnen onze mogelijkheden ligt om deze mensen te ondersteunen.’
Veel mensen komen terecht in vluchtelingenkampen en bouwen op die plek hun bestaan op. ‘Als kerk zijn we eigenaar van een stuk land. We hebben een groot deel ter beschikking gesteld aan de vluchtelingen zodat ze daar landbouw kunnen bedrijven. Op die manier is er een stuk voedselvoorziening. Bovendien kunnen ze ook een gedeelte van de oogsten verkopen zodat ze wat inkomsten hebben. We zijn van plan om de vluchtelingen te blijven helpen totdat ze weer naar huis kunnen terugkeren en hun normale leven kunnen hervatten.’
De kerk van pastor Bagame zet zich naast de opvang van vluchtelingen ook in om de verdeeldheid en conflicten in de regio aan te pakken. ‘Ik ben ervan overtuigd dat God op een dag vrede zal brengen in ons land. Dat geloof motiveert ons om als kerk vredestichter te zijn. Hoe mooi is het wanneer alle vluchtelingen weer naar huis kunnen gaan en daar in alle veiligheid en in harmonie kunnen leven?’ De pastor is één van de 300 kerkleiders in Oost-Congo betrokken zijn bij het vredesopbouw-project van Tearfund. ‘We staan op het punt een vredeshut te bouwen in Noord-Kivu (een provincie in het oosten, red.). Het wordt een speciale, neutrale ruimte waarbij strijdende partijen samen kunnen komen om vredesbesprekingen te houden.’
Ondanks deze hoopvolle activiteiten, is de kerk echter niet immuun voor de heersende conflicten. Sommige kerken die betrokken zijn bij de vredesopbouw hebben hun gebouw verwoest zien worden door brandstichting en ook kerkleden behoren tot de grote stroom vluchtelingen die de gewelddadigheden proberen te ontsnappen. Het is een context waarin leven van de ene op de andere dag op de kop worden gezet. Ondanks de grote uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd worden, blijven kerkleiders zoals pastor Bagame pleitbezorgers voor vrede en gerechtigheid in de gemeenschappen die ze dienen. Laten we als deel van de wereldwijde kerk hier in Nederland bidden voor onze broeders en zusters daar. Vanuit Congo kregen we de vraag om het ´Gebed om vrede’ van Franciscus van Assisi te bidden. Elke zondag wordt dit namelijk ook gebeden in alle Anglicaanse kerken die bij ons vredesopbouwproject betrokken zijn.
Heer, maak mij een instrument van Uw vrede.
Laat mij liefde brengen waar haat heerst,
laat mij vergeven wie mij beledigde,
laat mij verzoenen wie in onmin leven,
laat mij geloof brengen aan wie twijfelt,
laat mij waarheid brengen aan wie dwaalt,
laat mij hoop brengen aan wie wanhoopt,
laat mij licht brengen aan wie in duisternis is,
laat mij vreugde brengen aan wie bedroefd zijn.
Laat mij niet zoeken getroost te worden, maar te troosten,
niet begrepen te worden, maar te begrijpen,
niet bemind te worden, maar te beminnen.
Want het is toch door te geven, dat men ontvangt
door te verliezen, dat men vindt
door te vergeven, dat men vergiffenis ervaart
door te sterven, dat men verrijst tot het eeuwige leven.
Amen.