Het is de missie van Tearfund: armoede en onrecht tegengaan via lokale kerken. Want die kerk is immers geworteld in de samenleving. Maar hoe zit dat in instabiele en onveilige landen en regio’s? Als geweld en politieke onrust aan de orde van de dag is, is de lokale kerk dan wel in staat om deze rol op te pakken?

Wij vroegen het Douwe Dijkstra die jarenlang heeft gewerkt voor Tearfund in complexe gebieden in Oost- en Centraal-Afrika voor Tearfund. 

Douwe Dijkstra
Douwe Dijkstra werkte jarenlang voor Tearfund in Oost- en Centraal-Afrika

Kun je wel van een lokale kerk in een conflictgebied verwachten dat ze omzien naar hun omgeving?

‘Ja, ik geloof dat het altijd de taak van de kerk is om om te zien naar je omgeving. Je bent er als kerk niet alleen voor jezelf. Al realiseer ik me natuurlijk wel dat het makkelijk praten is als bevoorrecht westers mens. Maar als je kijkt naar de Bijbel en de boodschap van Jezus dan zie je dat Hij het zelfs over vijanden heeft. Dus je kunt niet om deze missie heen.

In het Westen vergeten we overigens weleens dat de kerk voor veel mensen in de gebieden waar Tearfund actief is, juist een vanzelfsprekendheid is. Zo’n 85 tot 90 procent heeft affiniteit met de kerk. Het is een heel natuurlijk onderdeel van het leven, en dus ook van de lokale gemeenschap.’

Hoe kan zij in geval van crisis van betekenis zijn?

‘Heel praktisch. De kerk is vaak nog het enige gebouw in het dorp van enige omvang, sterkte en status. Daardoor is het geschikt als toevluchtsoord. Maar het gaat ook dieper. Een kerk is soms nog het enige instituut dat wordt vertrouwd. Dit zagen wij bijvoorbeeld in Congo ten tijde van de Ebola-crisis. Grote partijen, zoals de VN, maken soms inschattingsfouten. Zo brengen ze bijvoorbeeld buitenlandse medewerkers mee, in plaats van lokale mensen in te huren. Ook gaat er in zulke operaties veel geld om. Dat versterkt het wantrouwen onder de lokale bevolking. De kerk heeft daarentegen vaak moreel gezag. En vergeet ook niet dat de kerk soms op plekken kan komen, waar andere partijen niet kunnen komen. In Congo zijn er gebieden die eenvoudigweg te gevaarlijk zijn omdat ze onder controle staan van milities. Mensen van de lokale kerk hebben vaak wel toegang tot deze gebieden.’ 

Vergeving en waarheid horen bij elkaar. Juist de kerk kan hier een grote rol in spelen.

En naast die praktische invulling?

‘Ik denk dat er op het vlak van verzoening en vergeving ook een bijzondere taak ligt voor gelovigen. Vergeving is volgens mij uniek aan het christendom. Zo ontmoette ik een vrouw uit Burundi die het slachtoffer is geworden van seksueel en etnisch geweld. Zij leidt een programma van Tearfund waarin ze mensen helpt om deze trauma’s te verwerken. Haar verhaal is heel krachtig: ze bezocht de familie die haar eigen familieleden had uitgemoord. Ze heeft hen vergeven en een maaltijd met ze gedeeld. Zulke trauma’s zitten heel diep. Je kunt niet zomaar tot vergeving overgaan. Daarom is het programma waarin mensen hierin worden begeleid ook zo belangrijk. Het is nodig dat verhalen verteld worden. Als je teveel nadruk legt op verzoening, zonder dat er voldoende aandacht is voor wat er gebeurd is in het verleden, gaat het mis. Zoals in Micha staat: vergeving en waarheid horen bij elkaar. Juist de kerk kan hier een grote rol in spelen.’

Hoe helpt Tearfund deze kerken?

‘Door hen toe te rusten. We bezochten ooit diverse dorpen in Zuid-Soedan die mee hadden gedaan aan voedselzekerheidsprojecten. In een dorp waar de mensen zaden en gereedschap hadden gekregen, vertelden ze dat ze een stuk grond van zo’n 40 a 50 are gingen bebouwen. Dit zou een oogst opleveren waar ze zes maanden van konden leven. We vroegen toen: ‘Wat doe je dan met de andere zes maanden van het jaar?’ Ze antwoordden: ’Dan komt het wereldvoedselprogramma en die geven voedseldonaties.’ 

In het dorp waar lokale medewerkers van Tearfund de kerk hadden getraind, vertelden de dorpelingen iets opmerkelijks. Na de training zijn ze de andere kerken in het dorp op gaan zoeken. Voorheen beschouwden ze hen als vijanden of concurrenten, maar uitgedaagd door de training waren ze toch maar met elkaar gaan overleggen. Ze besloten de krachten te bundelen en verschillende boeren uit de kerken verbouwen nu tien in plaats van één acre. Ze zeiden letterlijk: ‘We hebben begrepen dat we het zelf kunnen doen. We hoeven niet afhankelijk meer te zijn van voedseldonaties.’ 

Is er iets wat kunnen wij van hen leren?

‘Een grote les die we kunnen leren van deze kerken in conflictgebieden is om genereus te zijn, vol hoop en blijdschap. Kleine successen worden uitbundig gevierd. Ik krijg soms het idee dat het Westen een beetje pessimistisch aan het worden is. Hoe vreemd is dat? We hebben het hier supergoed. En dan zie ik kerken in een kwetsbare omgeving en daar heerst zoveel meer blijdschap.’ 

Afbeelding
Kerk & Community

Kerk & Community

Kerken vormen het hart van ons werk. In binnen- en buitenland werken we met de kerk om verschil te maken, omdat we geloven in de kracht van de kerk.
Gerelateerde content
Gebed voor Tearfund
Nieuws
Lees meer
2 July 2024

Twee medewerkers Tearfund Engeland om het leven gekomen in Congo

Op zondag 30 juni zondag is een konvooi van Tearfund Engeland aangevallen in Noord-Kivu, Congo. Twee medewerkers van Tearfund [...]
Lees meer
Schoon drinkwater in Congo
Verhaal
Lees meer
17 January 2024

Lange rijen en vechtpartijen bij de waterputten

Water drinken uit de kraan is hier in Nederland vanzelfsprekend. Voor veel mensen, onder meer in Congo, is dit echter niet [...]
Lees meer
Conflict Midden-Oosten
Blog
Lees meer
8 January 2024

'Verhalen en beelden met elkaar blijven delen'

Agnes Schaafsma is adviseur vredesopbouw bij Tearfund. Vanwege die rol vroeg haar omgeving de afgelopen weken hoe zij [...]
Lees meer
Kalongo Rwabikanga kerst
Verhaal
Lees meer
29 November 2023

Kalongo verloor 13 familieleden op een dag: 'Boos blijven is niet het antwoord'

Waar hoop jij op deze kerst? Misschien wel op vallende sneeuwvlokjes, een goed gevulde tafel vol familie en vrienden, of [...]
Lees meer
Vulkaan Bromo op Java
Blog
Lees meer
18 November 2023

Religie gaat niet over vechten, het gaat over vrede

Religie is een bron voor conflicten en een te gevoelig onderwerp dat je maar beter kan vermijden? Collega Matthijs van [...]
Lees meer
Inwoners van het dorp Lengabo in Oost-Congo
Verhaal
Lees meer
16 November 2023

‘Ik heb ontdekt dat we allemaal een bijdrage kunnen leveren aan vrede’

Bovenstaande uitspraak is van één van de deelnemers aan ons project in Congo. Tearfund werkt in gebieden die te maken hebben [...]
Lees meer
De stad Goma in Congo - DRC
Verhaal
Lees meer
15 November 2023

Bouwen aan vrede in Congo: een wonder in een complexe omgeving

In een aantal landen werken wij aan vredesopbouw. Zo ook in de Democratische Republiek Congo, waar Ildephonse Niyokindi [...]
Lees meer
Chance uit Congo
Verhaal
Lees meer
7 November 2023

Samen zorgen we voor hoop in Congo. Help je mee?

Wist je dat er in Congo wordt gewerkt met biogas dankzij de verwerking van organisch restafval? Het is één van de innovatieve [...]
Lees meer
Noodhulp in Noord-Kivu
Nieuws
Lees meer
12 July 2023

EU ondersteunt werk Tearfund in DRC

De Europese Unie (EU) stelt 1,5 miljoen euro beschikbaar aan Tearfund voor humanitaire hulp in de Democratische Republiek [...]
Lees meer
Oeganda samenkomst Ogongora
Verhaal
Lees meer
3 July 2023

De cruciale rol van de kerk bij vredesopbouw

Dat Tearfund gelooft in de kracht van de lokale kerk, wist je waarschijnlijk wel! Maar dat we zelfs van de kerk op aan kunnen [...]
Lees meer