Buiten wordt het kouder, dus tijd voor een nieuwe winterjas! Die van vorig jaar is namelijk niet meer zo hip. En meteen ook maar een paar nieuwe schoenen, want die waren in de aanbieding. Slaan we niet door in onnodige luxe, spullen in overvloed en haast onstilbare drang naar meer? Wanneer is het genoeg? Hoe kunnen we het anders doen? In gesprek met therapeut Sharon Blijd.
Sharon: ‘Ik denk dat die behoefte voortkomt uit een stuk angst en onzekerheid. Herinner je je nog het begin van de coronapandemie? Toiletpapier, chips en pasta… het werd massaal ingeslagen. We wisten niet wat ons te wachten stond en het hamsteren gaf een bepaalde zekerheid te midden van die onzekerheid. Maar ik zeg je er gelijk bij, het is een ingewikkeld proces hoor. Het is nooit volledig een oorzaak-gevolg-verhaal. Het is dynamisch zoals ook het leven dynamisch is. We kennen allemaal pieken en dalen en de kunst is om dat te beseffen en dat ook te accepteren. Naast dat het je sterker en weerbaarder maakt, helpt het ook om te voorkomen dat we bij tegenslagen als primaire reflex gaan compenseren in consumptie.’
Rijkdom hoeft niet per se een leven in overvloed te betekenen
‘Hier in Nederland hebben we een eigen norm die we nodig vinden voor ons eigen geluk, ons welzijn. Het vergelijken van die standaard met andere landen is daarbij lastig. De armoede in de landen waar bijvoorbeeld ook Tearfund actief is, is zo groot dat we daar ons eigenlijk geen voorstelling van kunnen maken. We zijn er niet immuun voor, maar de vraag die je kan overkomen is wel: wat kan ik er als individu aan doen? Je wilt als mens van betekenis zijn met de dingen die je doet, en je kan soms het gevoel hebben van een koude kermis thuis te komen wanneer je geen direct resultaat ziet van jouw inzet.
Ik denk dat bewustwording van de grote problematiek in de wereld ons kan helpen om ons gedrag aan te passen. Als het lukt om je hiervoor open te stellen, dan geloof ik dat we echt voor verandering kunnen zorgen. Tegelijkertijd is het ook weer niet zo simpel omdat sommige ongezonde situaties en denkpatronen van generatie op generatie zijn overgebracht. Daarom kan in mijn ogen therapie ook een belangrijke rol spelen. Op het woord `therapie’ heerst soms nog wel eens een taboe, maar ik geloof dat grote en ingewikkelde kwesties onder begeleiding aangepakt kunnen worden. Als je er niet mee aan de slag gaat, dan kunnen mensen vast blijven zitten in hun situatie.’
‘Mijn ouders komen allebei uit Suriname en zij hebben elkaar hier in Nederland ontmoet. Ik ben zelf ook hier geboren, dus ik ken alleen de verhalen die zij mij hebben verteld. Maar als ik hoor hoe het er vroeger aan toe ging in Suriname, dan is daar een soort collectief aspect aanwezig dat voor veerkracht heeft gezorgd. Je ondersteunt elkaar als dat nodig is. Als er iemand jarig was, dan kwam de hele straat en vierden we feest. En als er iemand was overleden, dan zorgden de buren dat jij de ruimte had om te kunnen rouwen. Er werd voor je gezorgd. Die sociale cohesie staat haaks op de geïndividualiseerde samenleving waarin je het in je eentje moet doen. Het feit dat je het uit eigen kracht moet doen, vertaalt zich ook naar de manier waarop we consumeren. Je gaat namelijk in de eerste plaats voor jezelf zorgen.’
‘Je wilt natuurlijk dat het leven voorspoedig gaat en dat het is zoals je het wenst. Maar er zijn altijd hobbels in het leven. Ten diepste denk ik een leven van genoeg betekent dat je weerbaar bent tegen die hobbels. Dat je steun krijgt van de mensen om je heen, je partner, familie, vrienden of vriendinnen. En ook dat je weet dat die hobbels niet het einde zijn. Er zijn fases in het leven die weer voorbijgaan. Er zijn seizoenen in het leven. Dat vraagt om geloof, hoop en vertrouwen. Dus misschien is een leven van genoeg wel een leven in vertrouwen.’
‘Als ik eerlijk ben, dan kan ik een mogelijke definitie geven van het woord ‘overvloed’, maar tegelijkertijd is dat ook weer lastig. Kijk, je kunt bijvoorbeeld een huis hebben en een baan, dat betekent vanuit een bepaald perspectief rijkdom, maar hoeft niet per se een leven in overvloed te betekenen. Ik denk dat we overvloed in ons leven kunnen herkennen wanneer we bereid zijn om dat wat ons is toevertrouwd te delen met anderen.’
Sharon Blijd is transcultureel systeemtherapeut en eigenaar van Ibalansz. Kijk voor meer informatie op www.ibalansz.nl.
Doe de test en ontdek wat voor schattenverzamelaar jij bent.