Genoeg voor iedereen: de kracht van gemeenschapszin

Het verhaal van Percy 

Percy woont in Zimbabwe, een land waar de gemeenschap een grote rol speelt in het dagelijks leven. De kracht van gemeenschapszin was de redding in het leven van deze 36-jarige alleenstaande moeder. Percy heeft drie kinderen en zorgt daarnaast voor de drie kinderen van haar overleden zus. Ze had de zware taak om de kinderen in haar eentje groot te brengen en dat ging niet vanzelf. Toch vond ze de kracht om door te gaan en dat kwam voornamelijk door de steun van haar omgeving.  

In 2021 werd Percy deelnemer van een pluimveeproject, georganiseerd door de Zimbabwaanse partnerorganisatie van Tearfund. “Samen met zeven andere vrouwen uit mijn dorp kreeg ik kuikens om groot te brengen en te verkopen. Onze eerste poging was succesvol en we verdeelden de opbrengsten. Maar de tweede lichting kuikens werd gestolen, en dat zorgde voor veel ontmoediging. Met onze laatste geld kochten we een derde lichting. Helaas stierven veel van de kuikens en dat betekende ook het einde van het project.” 

Toch gaf Percy niet op. Haar passie voor het houden van kippen bleef, en ze wachtte geduldig op een nieuwe kans. Toen via het programma van Tearfund er in haar dorp zelfhulpgroepen werden opgericht, zag Percy dit als een mogelijkheid om haar pluimveebedrijf nieuw leven in te blazen. In de zelfhulpgroep waar ze lid van werd, spaarde ze samen met andere vrouwen kleine bedragen en daardoor ontstond er een gezamenlijke kas. Percy leende daarvan en samen met haar kleine spaargeld blies ze het kippenproject nieuw leven in. Met de steun van de andere vrouwen in de zelfhulpgroep groeide haar bedrijf.  

Ze vertelt trots: “We hebben als vrouwen geleerd hoe we door samen te werken verder kunnen komen. Door de steun van mijn gemeenschap kan ik nu schoolgeld betalen en zorgen dat mijn kinderen en de kinderen van mijn zus elke dag goedgevulde lunchpakketten hebben. Zelfs in het droge seizoen wanneer mensen het altijd extra krap hebben.” 

De kracht van samen 

In Percy's dorp waren het niet grote instanties of overheidsprojecten die de situatie verbeterden, maar de inzet en steun van haar eigen gemeenschap. Samen met de andere vrouwen in de zelfhulpgroep creëerde Percy een netwerk van wederzijdse steun, waarbij ze elkaar hielpen om hun bedrijven weer op te bouwen en hun gezinnen te onderhouden. Zo konden ze een verschil maken in hun eigen leven en in dat van degenen in hun omgeving.  

Tearfund ziet dat in veel gemeenschappen gebeuren. Uit een groot onafhankelijk onderzoek, blijkt ook de kracht van het werken met kerken en gemeenschappen. Mensen die deelnemen aan de programma’s van Tearfund geven aan dat ze het gevoel hebben dat anderen er voor hen zullen zijn als ze hulp nodig hebben (deelnemers ervaren dit 45% meer dan niet-deelnemers). Ook mensen die niet direct deelnemen aan de programma's, maar wel in dezelfde gemeenschap wonen, zijn meer tevreden met hun leven. Het bleek dat in 9 van de 10 gemeenschappen gezamenlijke voorzieningen zoals scholen, waterbronnen en wegen zijn verbeterd. Daarnaast doneren mensen elk jaar omgerekend rond de 3000 euro per gemeenschap in de vorm van tijd, geld of goederen (voedsel, landbouwmaterialen).  

Gemeenschapszin in Nederland 

Het verhaal van Percy laat zien dat gemeenschapszin een krachtig middel kan zijn om problemen te bestrijden. Gemeenschapszin is niet alleen een middel om individuele problemen aan te pakken, maar ook een manier om grotere maatschappelijke uitdagingen te overwinnen. Gemeenschappen zoals die van Percy laten zien dat mensen, wanneer ze samenwerken, in staat zijn hun eigen problemen op te lossen. Ze laten zien dat door gezamenlijke actie en gedeelde verantwoordelijkheid en steun, mensen sterker staan en uitdagingen kunnen overwinnen. Dat is een les die we in Nederland ook mogen omarmen. 

In Nederland, waar veel mensen zich misschien steeds verder verwijderd voelen van de gemeenschappen om hen heen, ligt de oplossing wellicht niet bij de overheid of grote organisatie, maar kunnen gemeenschappen op lokaal niveau zelf het verschil maken. En dan kunnen we voortbouwen op wat er op dat gebied al heel goed gaat: de sterke traditie van vrijwilligerswerk in Nederland, voorzieningen zoals buurthuizen of bibliotheken of de vele mantelzorgers bij ouderdom of ziekte. En net als in het dorp van Percy: kerken die een rol spelen in hun buurt, of dat nu via het Met Beide Benen in de Buurt-programma van Tearfund is of op een andere manier. Misschien komt er dan wel een mooi nieuw spreekwoord bij: ‘Samen zorgen we dat er genoeg is voor iedereen.’