Hoe krijg je jongeren warm voor het maken van duurzame keuzes? In gesprek met Ulan Garba Matta, oprichtster van een maatschappelijke onderneming in Nigeria gericht op eco-innovatie en één van de hoofdsprekers bij GroenGelovig 2023 op zaterdag 21 oktober in De Basiliek in Veenendaal. 'Jongeren moeten weten dat hun bijdrage ertoe doet.'
Er is geen duidelijke regelgeving omtrent afvalverwerking
In 2016 startte Ulan in haar eigen stad Jos, de hoofdstad van de staat Plateau in het midden van Nigeria, Jos Green Centre. Inmiddels is de onderneming uitgegroeid toen een toonaangevende jongerenbeweging in Nigeria die naar eigen woorden ‘passende alternatieve oplossingen biedt en zich inzet voor systeemverandering’.
Al begon het klein. Zeven jaar terug had Ulan eigenlijk maar één doel voor ogen: een einde maken aan het afvalprobleem in Jos. Dit probleem is hier namelijk een van de belangrijkste oorzaken voor ongelijkheid. Ulan: ‘Het begint aan de consumptiekant. De arme populatie draagt nauwelijks bij aan het consumeren van in plastic verpakte producten, zoals water uit een flesje of cola uit een blikje. Die producten zijn simpelweg veel te duur voor deze groep. De rijkere populatie daarentegen consumeert juist heel veel van deze producten. Het merendeel van de producten die zij koopt is dan ook verpakt.
En al dat afval moet je ergens kwijt. Onze overheid kiest ervoor om deze grote hoeveelheden afval vlak naast de armere wijken te dumpen. Dit maakt dat de armere populatie onvrijwillig is komen te wonen en werken in de stank van andermans afval.’ Volgens Ulan is dit voorbeeld tekenend voor wat er in haar stad gebeurt. Toch snapt ze heel goed waarom het gebeurt. ‘In Jos is er geen duidelijke regelgeving omtrent afvalverwerking. Hierdoor stopt de productie niet en wordt het probleem steeds groter in omvang. Letterlijk. Met Jos Green Centre zoeken we naar manieren om deze grootschalige vervuiling tegen te gaan. Zo hebben we een plastic hub waar we plastic verzamelen en recyclen. Het gaat dan om zo’n 1.000 tot 2.000 kg plastic per maand.’
We moeten jongeren betrekken van begin tot eind
Naast het afvalprobleem speelt er nog een ander probleem in Jos: jeugdwerkloosheid. Voor Ulan was de link tussen die twee snel gelegd. ‘Met Jos Green Centre pakken we beide problemen aan. Met onze projecten creëren we steeds meer werkgelegenheid. Ik vind het daarbij belangrijk dat jongeren zelfstandig en op creatieve en innovatieve wijze aan de slag kunnen met het recyclen van afval. Hun eigen ideeën en suggesties zijn hierbij onmisbaar. Dat is ook de manier waarop we jongeren warm kunnen krijgen voor het maken duurzame keuzes. We moeten hen van begin tot eind betrekken. Zo krijgen ze voorafgaand aan onze werkzaamheden een uitgebreide workshop. Samen met de deelnemende jongeren beginnen we met een heroriëntatie op bestaande normen en waarden. Dit doen we door in gesprek te gaan over levensstijl en over een verantwoorde manier van leven.
Ik ben ervan overtuigd dat Nigeriaanse jongeren over veel kwaliteiten beschikken, maar om daar iets van te zien moeten we hen wel aanmoedigen er iets mee te doen. Helaas staan onze jongeren nog te vaak in kwaad daglicht. Regelmatig zijn ze de zondebok als het gaat om maatschappelijke problemen, zoals cybercriminaliteit, fraude en corruptie. Het is belangrijk dat ze weten dat ze dit imago zélf kunnen veranderen.’
Volgens Ulan zou er veel meer aandacht uit moeten gaan naar het werkloosheidsprobleem. ‘Jongeren kunnen na het afronden van hun studie vaak geen baan vinden en mogen niet meepraten over de problemen die er spelen in het land. Logisch dat ze zich niet gehoord voelen. Door hen een duidelijke rol te geven kunnen we van Nigeria een mooier land maken.’
Nigeria heeft één van de jongste populaties ter wereld
De speciale aandacht voor jongeren heeft nog een tweede reden. ‘Het zal niet lang meer duren voor het leiderschap in ons land overgedragen wordt aan de jongere generatie. Op dit moment is meer dan de helft van de volledige populatie in Nigeria jonger dan 19 jaar. Daarmee heeft Nigeria één van de jongste populaties ter wereld. Tegelijk zijn er op dit moment weinig kansen voor jongeren. En dat terwijl onderwijs en maatschappelijke ontwikkeling juist nu zo belangrijk is.
Met Jos Green Centre hebben we gemerkt dat steeds meer jongeren de urgentie voelen om wat te doen aan de problemen in de stad. Natuurlijk hebben we nog geen invloed op macroniveau, maar we kunnen wel heel veel betekenen op kleinere schaal. In Nigeria is dat vooral binnen families. Onze samenleving is namelijk sterk gericht op de aandacht voor familie en gezin. Verschillende jongeren die deelnemen aan onze programma’s sporen hun ouders dan ook aan om zorgvuldiger om te gaan met afval. Als de normen en waarden binnen deze families veranderen, dan zullen die op termijn ook binnen de samenleving in haar geheel veranderen.’
Productief bezig zijn voedt de ziel
Wat Ulan verraste aan het werken met jongeren was het gemeenschapsgevoel dat het opleverde. ‘Jongeren zijn op zoek naar verbondenheid. Met andere jongeren, met hun familie en met het land. Het is daarom belangrijk dat ze weten dat hun bijdrage ertoe doet, dat hun werk betekenisvol is. Josh Green Centre bleek hen dit gevoel te kunnen bieden door hen duidelijke verantwoordelijkheden toe te wijzen. Productief bezig zijn voedt de ziel. Voor veel jongeren is Josh Green Centre dan ook als thuis gaan voelen. De deuren staan altijd open. We zijn hier ook om geld te verdienen, maar de verbondenheid die het brengt is misschien nog wel veel waardevoller. Voor de jongeren zelf en voor Nigeria.’
Kom dan op 21 oktober naar Groengelovig. Laat je inspireren door prikkelende speeches, ontdek de laatste ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en ontvang theologisch onderwijs over ecologische gerechtigheid.