Afbeelding
Verhaal
21 december 2022
Charles deed er alles aan om de koop én verkoop van plastic te stoppen
Een plastic tasje kopen, omdat je je shopper bent vergeten? Hier kan het nog, maar in Malawi is het strikt verboden. Plastic-fabrikanten die zich toch wagen aan de verkoop riskeren zelfs een boete of de verplichte sluiting van hun fabrieken.
Wie daarom denkt dat we in Nederland koploper zijn als het gaat om het inrichten van een schone en milieuvriendelijke leefomgeving, heeft het mis. Charles Bakolo deelt hoe het in zijn land tot een verbod heeft kunnen komen. Hij is al meer dan vijf jaar betrokken bij het Malawi Creation Care Network en zet zich, samen met zo’n 5.000 leden, in voor een minder vervuild land. ‘Samen met de leden van ons netwerk dragen we bij aan blijvende verandering in het zuidoosten van Afrika. En daar hebben we elkaar hard bij nodig.’
Het plastic blijft jarenlang rondzwerven.
Plastic in het eten
Want het is een groot probleem in Malawi: onzorgvuldige afvalverwerking. Van de 75.000 ton plastic dat het land per jaar produceert, wordt maar 20% gerecycled. Het overige plastic belandt op een grote hoop of wordt verbrand. Charles: ‘Statistieken laten zien dat het tot wel 500 jaar kan duren voor dit afval zal vergaan. Dat betekent dus dat het plastic jarenlang blijft rondzwerven in onze leefomgeving wanneer het niet verwerkt wordt. En van dát zwerfafval zijn mens en dier de dupe. Zo nemen onze zoetwatermeren het plastic mee en niet veel later eten de vissen het op. De vis die ik vervolgens op mijn bord heb liggen, bevat dus deeltjes die ik liever niet in mijn lichaam wil hebben.'
Naar het hoger gerechtshof
Het was voor Charles een lange weg naar het verbod op thin plastics (ook wel: de koning onder de wegwerpverpakkingen. Van boodschappentasjes tot voedselverpakkingen, er wordt van alles van gemaakt). En nog steeds ervaart hij regelmatig weerstand, maar dat is voor hem geen reden om te stoppen. Charles: ‘Het begon in 2017. In dat jaar werden we door het hoger gerechtshof uitgenodigd om ons verhaal te delen. We hadden toen al heel wat maatschappelijke organisaties gemobiliseerd om zich bij het Malawi Creation Care Network aan te sluiten.’
Onze leefomgeving gaat kapot en daarom is een verbod nú nodig.
‘Onze gezamenlijke boodschap was simpel: onze leefomgeving gaat kapot en daarom is een verbod op thin plastics nú nodig. Eigenlijk had dat verbod er al moeten zijn, maar een aantal plastic-fabrikanten deden alles wat binnen hun macht lag om de invoering ervan tegen te houden. Het hele proces liep dan ook behoorlijk vertraging op. Uiteindelijk vroeg het hoger gerechtshof ons om aanvullend maatschappelijk bewijs. Dat bewijs was er te over en we hadden voldoende academici binnen ons netwerk die bereid waren het te presenteren. Kort daarna, in augustus 2019, werd onze roep officieel gehoord. Zowel de koop als verkoop van thin plastics is sindsdien niet meer toegestaan.'
Afbeelding
Er is een omslag in denken nodig.
Een verbod is niet genoeg
‘De plastic-fabrikanten lieten het er niet bij zitten’, vertelt Charles. ‘Opnieuw uitten ze hun kritiek op de uitspraak van het hoger gerechtshof. Volgens hen zou onze economie een harde klap te verduren krijgen als het verbod in werking zou treden. Banen zouden verloren gaan en fabrieken zouden gesloten moeten worden.’ En hoewel Charles de zorg begrijpt, ziet hij dat toch anders. ‘Natuurlijk, op de korte termijn zullen we moeten schakelen en zal het een uitdaging zijn om te zoeken naar alternatieven. Maar op de lange termijn liggen er ontzettend veel kansen voor deze bedrijven als het gaat om duurzaam en winstgevend ondernemen. Zo wordt er nog weinig ingezet op de productie van papieren tassen en verpakkingen. Weet je waarom dat is? Omdat we de kansen die daar liggen nog nauwelijks hebben verkend. Er is dus een omslag in denken nodig.’
De ogen geopend
Het invoeren van het verbod is een eerste, maar de handhaving ervan is een tweede. ‘Bedrijven zullen daadwerkelijk moeten stoppen met de productie en verkoop, en dat gebeurt niet overal. Er op toezien dat dit ook gehandhaafd wordt, is een behoorlijke uitdaging voor de overheid. Bij de bevolking gaat het overigens wel goed. In de eerste instantie had dat te maken met het feit dat het je een boete op kon leveren. Als je toch kiest voor thin plastics dan is dat een overtreding van de wet. Dat schrikte mensen af. Maar later, toen het bericht wat langer bekend was, leverde het ook gesprek op. Van de mensen die zich nog nauwelijks bewust waren van het afvalprobleem werden de ogen geopend.’
Een dispenser scheelt een hotel al snel 300 flessen per dag.
Een volgende stap
‘Voorlopig zullen we ons als netwerk nog moeten richten op de zoektocht naar alternatieven voor thin plastics, maar zodra die zoektocht is afgerond kunnen we ons gaan richten op single use plastics. Deze plasticvariant zie je bijvoorbeeld veel bij de plastic flessen die veel in Malawi gebruikt worden. Het water hier is namelijk niet drinkbaar. Hotels bieden dan ook drie keer per dag een afgesloten plastic fles aan hun gasten aan. Ze geven je een literfles in de ochtend, in de middag en in de avond. Zo vliegen de flessen er doorheen. Een makkelijk alternatief zijn de waterdispensers waar mensen hun eigen fles kunnen bijvullen. Zo’n dispenser scheelt een hotel al snel 300 flessen per dag. Dat wordt dus onze volgende stap, in gesprek gaan met de afnemers van single use plastics, maar daar zijn we nu nog niet.’
Inspirerende ondernemers
Charles maakt deel uit van ons Inspired Individuals-programma. Met dit programma ondersteunen we initiatieven van sociale ondernemers of ondernemers die vaak zelf hebben geleden onder armoede, geweld en verlies, maar die in die pijn de kracht vinden om zelf verandering teweeg te brengen. Door middel van training en verbinding ondersteunt Tearfund hen om hun missie zo effectief mogelijk uit te voeren en zorgen we samen voor een grotere verandering in de gemeenschappen en landen waarin zij leven.
Afbeelding
Duurzaamheid
Bij Tearfund hebben we het veel over duurzaamheid, omdat een duurzame manier van leven en werken één van de beste strategieën is tegen armoede en onrecht. Duurzaam betekent: rekening houdend met andere mensen, de aarde, het klimaat en generaties na ons.
Afbeelding
Lokaal & Eigenaarschap
In ons werk is eigenaarschap een belangrijke drijfveer. We sturen daarom zelf geen teams uit, maar werken altijd via lokale organisaties en kerken.
