Niet meer kunnen eten en slapen. Extreme stemmingswisselingen. Plotselinge flashbacks. Door de oorlog krijgen steeds meer Oekraïners deze klachten. Psycholoog Elena Droschenko en haar team bieden hulp: 'Ons lijf kan stress maar voor een bepaalde periode aan.'
'We hadden net het gevoel dat we weer een beetje konden ademen na de zware bombardementen aan het begin van de oorlog. De laatste aanvallen waren gericht op het centrum, tijdens de spits toen er veel mensen op straat waren. Sommigen zagen voor hun ogen hun stadsgenoten sterven. Je kunt je dat leed bijna niet voorstellen. Dat heeft natuurlijk een enorme impact op de mentale gezondheid.'
'Tegelijk zien we ook dat de vastberadenheid en weerbaarheid alleen maar toeneemt. Mensen proberen met luchtbuksen drones neer te halen en dat lukt soms ook nog! Buren houden om de beurt de wacht om nieuwe aanvallen op tijd aan te zien komen.'
Ons lichaam kan acute stress maar voor een bepaalde tijd aan, daarna gaat het uitvallen
'In eerste instantie gaat de acute hulp natuurlijk naar zaken als voedsel en huisvesting. Maar de chronische stress en traumatische ervaringen hebben misschien nog wel veel langduriger impact op ons land.'
'In oorlogssituaties als deze schakelt ons 'systeem' over naar de overlevingsstand. Maar ons lichaam kan deze voortdurende vorm van stress maar voor een bepaalde periode aan. Dan houdt het er mee op en zie je allerlei vormen van uitvalverschijnselen. We zien steeds meer mensen die niet meer goed kunnen functioneren.'
'We hebben inmiddels 200 vrijwilligers opgeleid, die online groepssessies organiseren met een programma voor verwerking van chronische stress en trauma's. Inmiddels hebben er al zo'n 400 deelnemers het programma gevolgd. Deelnemers die er geschikt voor zijn, trainen we om nieuwe groepen te starten, zodat we weer nieuwe mensen kunnen helpen.'
We noemen het programma 'deel je oorlogsverhaal'. Puur door er over te praten, zie je al dat de stress vermindert. Om de donkere wolk in hun hoofd wat te verlichten, staan we, naast de ellende, ook nadrukkelijk stil bij de mooie, hoopvolle momenten in hun verhaal . Zoals hereniging met familie, of de sterke verbondenheid met buren. '
'Onze counselors wijzen de deelnemers ook op de innerlijke kracht die ze nodig hadden om te overleven. Hoe mooi dat is en hoe ze daar op voort kunnen bouwen naar de toekomst. Daar kijken we dan ook in de laatste sessies naar: hoe zie je de toekomst, hoe kun je verder?'
'Een van onze trainers vertelde over de sessies die ze met een groep vrouwen had. Niet online, maar fysieke ontmoetingen. Deze vrouwen wonen met hun families in een door de Russen bezet gebied, dat weer was bevrijd. Zij vertelde dat er de eerste drie sessies helemaal niet is gesproken. Alleen maar gehuild.'
'Emoties uiten in plaats van ze op te kroppen is zo belangrijk. Met onze hulp willen we voorkomen dat mensen een post-traumatisch stresssyndroom ontwikkelen. Dat gevaar is namelijk groot en zien we ook al wel gebeuren. Voor deze nog ernstigere vormen van psychische problemen is er een individueel en specialistisch traject.'
Samen met partner Realis biedt Tearfund psychosociale steun aan hen die dat het hardst nodig hebben. Daarnaast richten we ons op het beschikbaar stellen van voedselpakketten en het winterklaar maken van beschadigde woningen. Er is veel geld nodig om de meest kwetsbare families te helpen de winter door te komen. Help je mee?