Welkom bij de gratis cursus “Polariseren voor beginners”. In deze cursus helpen we je om beter te worden in polariseren, zodat ook jij mee kunt doen in verhitte discussies en het afstand creëren tussen mensen. Hieronder vind je les 3.
Migratie: vorige kabinet viel vanwege onenigheid over dit thema. Het nieuwe kabinet gaat voor het ‘strengste migratiebeleid’ ooit. Ook in de samenleving lijken de mensen in hun spreken over asielzoekers, vluchtelingen en migranten lijnrecht tegen over elkaar te staan. Is dit nou typisch een onderwerp waar je óf helemaal voor óf helemaal tegen bent?
Polariseren? Wat is dat ook alweer?
Polariseren betekent dat groepen steeds meer tegenover elkaar komen te staan, waardoor het moeilijker wordt om samen te werken of elkaar te begrijpen. De meeste mensen zitten in het midden, waar ruimte is voor compromissen en genuanceerde meningen. Toch proberen de uitersten vaak mensen over te halen om hun kant te kiezen.
In het migratiedebat zie je verdeeldheid. Aan de ene kant zijn er mensen die pleiten voor strengere controles en het beperken van migratie. Zij benadrukken "vol is vol" en maken zich zorgen over de druk op voorzieningen zoals huisvesting, zorg en sociale zekerheid. Aan de andere kant zijn er mensen die vinden dat Nederland een morele verantwoordelijkheid heeft om mensen in nood op te vangen en die migratie zien als een kans voor meer diversiteit en solidariteit.
In deze serie
Op plekken in de wereld waar we aan vredesopbouw werken, zien we veel voorbeelden van polarisatie. Wat helpt op weg naar herstel en vrede en wat niet? In deze serie willen we drie lessen meegeven onder de noemer Polariseren voor beginners. Een titel met uiteraard een dikke knipoog.
Ik heb geleerd met de ander te leven, en dat is voor mij thuis zijn
In Libanon zien we een vergelijkbare dynamiek. Het land heeft het hoogste aantallen vluchtelingen per hoofd van de bevolking (één vluchteling op drie Libanezen!). De verschillende culturen en religies zorgen voor verdeeldheid. In Beiroet was er zelfs een zichtbare grens tussen bevolkingsgroepen, de green line, die ontstond door begroeiing van verlaten [GL1] stadsdelen tijdens de burgeroorlog. Hoewel de green line geen fysieke grens meer is, symboliseert het de scheidingen die er nog steeds zijn tussen verschillende groepen in de bevolking.
Toch zijn er ook bruggenbouwers die actief de grenzen tussen groepen oversteken. Niet per se op een grootse manier, maar in het leven van alledag waar juist het verschil gemaakt wordt. Zoals Manal, een jonge vrouw die zegt: "Ik heb geleerd met de ander te leven, en dat is voor mij thuis zijn." Of Dominee Dani, die bewust kiest om met zijn gezin in een niet-christelijke buurt te wonen. Hij zegt: "Verschillend betekent niet dat de ander slecht is."
Soms wordt er niet zo zwart-wit gedacht als het lijkt. Er zijn vaak meer bruggenbouwers dan je denkt. De media en politiek worden vaak gedomineerd door een kleine groep expliciete voor- en tegenstanders, terwijl het stille midden, de grootste en meest diverse groep, zich niet snel uitspreekt. Soms zijn ze het eens met de argumenten van de ene kant, soms met die van de andere, of hebben ze geen duidelijke mening. In het stille midden kunnen zelfs twee waarheden naast elkaar bestaan, bijvoorbeeld dat we zowel rekening moeten houden met de draagkracht van Nederland als dat solidariteit met anderen belangrijk is.
Misschien is de samenleving wel niet zo gepolariseerd als we denken
Wanneer er druk gelegd wordt op het stille midden om partij te kiezen, vergroot de polarisatie. Maar dat betekent niet dat we het stille midden moeten negeren. Zoals we ook in Libanon zien, speelt deze grote groep een belangrijke rol in het overbruggen van verdeeldheid. Door samen te werken met het stille midden kunnen er on de dagelijkse pragmatische oplossingen gevonden worden voor ingewikkelde vraagstukken. En misschien is de samenleving dan wel niet zo gepolariseerd als het publieke debat doet denken.