Doneer

Juut heeft het alleen maar drukker gekregen. Sinds de uitbraak van het coronavirus begeleidde ze als pastor van de Dominicusgemeente in Amsterdam al zes uitvaarten. Zoals die van een man in de zeventig die een hersenbloeding kreeg, naar een verpleeghuis moest en daar corona kreeg. En die van een vrouw van begin zestig die alvleesklierkanker kreeg en binnen een paar maanden overleed. 'Omgaan met dood en rouw is niet nieuw voor mij. Wel de manier waarop dat gaat in deze tijd van corona.'

Dat begint al met de zieke, die geen of nauwelijks bezoek mag krijgen. 'De vrouw die plotseling een ernstige vorm van kanker bleek te hebben, was al dertig jaar actief in onze gemeente. Gemeenteleden mochten niet bij haar op bezoek komen, maar konden alleen een kaartje of bloemetje sturen. En dat terwijl zo’n bezoekje vaak kan opluchten, omdat je gewoon even contact met elkaar hebt, soms zelfs even kunt lachen. Omdat kerkelijke activiteiten stilstaan, horen mensen ook niet in de wandelgangen hoe het met een zieke gaat. Sommigen hebben daar echt last van. Ze bellen me vaker om te vragen hoe het met de zieke gaat.'

Bij wie kan je nog even huilen in deze tijd van corona?

Tranen laten rollen

Daarom heeft Juut zichzelf in deze tijd van sociale onthouding de extra taak gegeven om ook anderen af en toe op de hoogte te brengen. 'Daar word ik voor bedankt, omdat mensen het zo toch een beetje kunnen meemaken. Af en toe voer ik met gepaste afstand pastorale gesprekken in de pastorie, maar de meeste gesprekken gaan telefonisch. Ook via de telefoon kun je dichtbij komen. Als ik iemand hoor slikken, dan benoem ik dat. ‘Ik hoor dat het je emotioneert’ of ‘Pak je zakdoek erbij en laat die tranen maar rollen’, zeg ik dan. Want bij wie kan je nog even huilen in deze tijd van corona?'

Ook de afstand tot de zieke is lastig. 'Het vraagt iets anders van je om die afstand te overbruggen. Als ik binnenkom, zeg ik dat ik het jammer vind dat ik niet even de hand van de ander kan pakken. Het wordt nog lastiger als de zieke in een verpleeghuis ligt, waar ook ik niet mag komen. Een 73-jarig gemeentelid werd gebeld door zijn broer, maar herkende zijn stem niet. Dat is verdrietig. Pas heb ik op verzoek van een zieke tóch een ziekenzalving gedaan, zij het een stuk voorzichtiger. Het was zo’n mooi en intiem moment, waarbij de broers en zussen ook hun hart konden luchten en nog iets konden zeggen. Ik ben heel blij dat we het door hebben laten gaan.'

Waar voor de coronacrisis honderden mensen tegelijkertijd afscheid konden nemen, begeleidt Juut in deze coronacrisis veel kleinere uitvaarten. 'Toen ik een uitvaart met vier mensen leidde, omdat er een zwangere vrouw bij was en de familie geen risico wilde lopen, moest ik zelf ook even slikken. Het is voor sommige families erg lastig om een grens te stellen: jij mag wel komen en jij niet. Andere families vinden het juist bijzonder om afscheid te nemen in een intieme setting.'

Denk jezelf erbij

Gelukkig zijn er livestreams, maar veel mensen vinden het ontzettend moeilijk dat ze niet bij een begrafenis kunnen zijn. 'Een uitvaart is zelden alleen maar treurig, omdat er ook mooie en vrolijke herinneringen worden gedeeld. Als je zo’n afscheid mist, dan is het gevaar dat de treurigheid langer blijft hangen. ‘Hoe kan ik het dan afronden?’, vragen mensen mij. Soms is er de mogelijkheid om voor de dienst langs de kist te lopen. Of mensen vormen met gepaste afstand een erehaag. Vooral het verrassende aspect daarvan is ontzettend bemoedigend voor de nabestaanden. Mijn tip is: Kijk naar de livestream en denk jezelf erbij. In de dienst verwelkom ik expliciet de mensen die er zo graag bij hadden willen zijn. ‘We denken jullie erbij’, zeg ik dan. ‘We zijn met heel veel vandaag.’ Een familie had alle kaartjes die ze hadden gekregen op een tafeltje naast de kist gezet. Zo waren we toch met velen.'

Tegen nabestaanden, omstanders, gemeenteleden en buurtgenoten wil Juut zeggen: 'Denk ook om jezelf. Je denkt misschien aan de broer of zus van een zieke, maar je blijft zelf ook achter met je eigen gevoelens. Pas mailde iemand mij drie weken na een uitvaart. Ze kreeg het niet afgerond en vroeg of ik de woorden die ik tijdens de uitvaart had uitgesproken kon mailen. Ik heb de tekst opgestuurd en we hebben elkaar daarna gebeld om erover te praten. Gezamenlijk afscheid nemen is belangrijk om verlies een plek te geven. Dus bel elkaar en benoem wat iemand betekende. Je hebt het nodig om verder te kunnen.'

In deze tijd voel je wat een gemeenschap waard is

Privilege

Juut is zich ervan bewust dat haar rol als pastor tijdens deze coronacrisis misschien wel belangrijker is dan ooit. 'Soms vind ik het zwaarder, zelfs ook een beetje alleeniger. In deze tijd voel je wat een gemeenschap waard is. Die gezamenlijkheid kan ik zelf ook missen. Tegelijkertijd vind ik het een wonderlijk privilege dat ik door mijn beroep soms de enige ben, buiten de directe familie, die aan het sterfbed mag komen zitten. Het heeft me erbij bepaald dat ik niet vanuit mezelf kom, maar namens de hele gemeenschap. Dat juist die verbondenheid met de mensen en met ons ‘verhaal’ hoop en troost kan bieden.'

'Er zijn mensen die mij bellen met de vraag: ‘Hoe gaat het eigenlijk met jou?’ Ik kreeg onlangs een heel lief kaartje en zelfs een bloemetje. Ik denk dan: niet overdrijven, maar het is wel ontzettend lief. Dat houdt me gaande.'

Lokaal & Eigenaarschap

Lokaal & Eigenaarschap

In ons werk is eigenaarschap een belangrijke drijfveer. We sturen daarom zelf geen teams uit, maar werken altijd via lokale organisaties en kerken.
Lees meer »