Duizelig van de voedselcrisis? Dit zijn de oorzaken én oplossingen bij deze noodsituatie

Illustraties: Wijtze Valkema

Houd je vast, want hier komt weer zo'n duizelingwekkend getal: naar schatting 325.000.000 miljoen mensen zullen eind 2022 in extreme voedselonzekerheid leven, stelt de VN. Deze drie grote wereldwijde crisissen (en hun bijeffecten) zijn de grote 'boosdoeners' achter dit enorme getal:

1. Oorlog in Oekraïne en andere conflicten 

Een van de gevolgen: torenhoge voedselprijzen.

2. Coronapandemie

Gevolg: massale werkeloosheid en verstoring voedselproductie.

3. Klimaatcrisis

De klimaatcrisis is een voedselcrisis, want door weerextremen als droogte of zware regenval mislukken steeds meer oogsten.

Deze cijfers laten zien hoe heftig de impact van deze crisissen is op het aantal mensen in extreme voedselonzekerheid:

• Vóór de coronapandemie: 135 miljoen
• Vóór de Oekraïne-oorlog: 276 miljoen
• Sinds de Oekraïne-oorlog: 325 miljoen

Een stijging van 500 procent tussen 2016 en 2022.

Een boer in Ethiopië: voorbeeld uit de praktijk

Stel, je bent boer in Ethiopië en jouw oogst en die van je collega-boeren mislukt door extreme droogte. Zo worden jullie gedwongen nieuwe inkomsten te zoeken om jullie gezinnen in leven te houden. Als dat niet lukt – en die kans is groot – ontstaat zomaar een nieuwe vicieuze cirkel: die van sociale onrust in de regio. Ontvlamt die, dan kan dat leiden tot politieke instabiliteit, soms zelfs met geweld tot gevolg. En de trieste bijvangst daar dan weer van? Meestal zal de honger van de boer alleen maar erger worden.

Waarom voedselprijzen de pan uitrijzen 

Dat door de oorlog in Oekraïne de voedselprijzen stijgen weten we wel, maar ook vóór deze oorlog rezen de voedselprijzen al de pan uit. Een greep uit de oorzaken:

• Kunstmest is schaars en bijna 225% duurder dan in 2020
• Rentes worden in vliegende vaart verhoogd om de inflatie te stoppen
• Transport over zee kost 3x zo veel als voor de pandemie
• Handelaren speculeren steeds meer op voedsel

Wat is de oplossing voor deze wereldwijde voedselcrisis?

Eén kant-en-klare oplossing is er zeker niet. Natuurlijk, vrede in Oekraïne draagt bij aan rust op de internationale voedselmarkten. Maar wat te denken van de gevolgen van klimaatveranderingen? Wat op termijn wél werkt, is het rechtzetten van diverse weeffouten in de wereldwijde voedselproductie. Zoals:

• Transparantie creëren over wie welke voedselvoorraden heeft
• De macht van monopolistische handelaren beperken
• Speculatie op voedselprijzen aan banden leggen
• Arme landen minder afhankelijk maken van het kleine aantal exportlanden en -bedrijven
• Anders produceren: meer variatie in en focus op de productie van voeding voor mensen, in plaats van bijvoorbeeld biobrandstoffen

1.Libanon 2.Egypte 3.Bangladesh 4.Turkije 5.Burkina Faso 6.Tsjaad 7.Democratische Republiek Congo 8.Ethiopië 9.Kenia 10.Madagaskar 11.Mali 12.Niger 13.Nigeria 14.Somalië 15.Zuid-Soedan 16. Soedan 17.Jemen 18.Afghanistan 19.Indonesië 20.Haïti.