Corona schudt aan de pilaren van onze maatschappij. Aan school, werk, en ook aan de kerk. Hoewel de ontkerkelijking voor corona al volop aan de gang was, was het voor heel veel mensen nog relatief normaal om op zondag richting de kerk te gaan. Nu is de puntige kerktoren met bijbehorende bijeenkomsten ingeruild. Voor wat? Voor een digitale kerkdienst. Voor onbeschaamd shoppen in de kerk van een ander. Voor een vreemd lege kerk met hier en daar plukjes mensen. En voor… niets.
Hoe veerkrachtig zijn we als kerk en als gelovigen?
De pandemie legt de kwetsbaarheid van ons en onze kerk bloot. De reacties daarop zijn heel verschillend. De ene groep beweegt mee, de andere haakt af. We zien kerken die geen capaciteit hebben voor techniek én gelikte onlinediensten. We zien kerken die juist nu bewust zijn van de noden in hun omgeving én kerken die meer naar binnen geraakt zijn. We zien trouwe kerkgangers (al dan niet online) én wegblijvers.
We hebben te maken met voortdurende veranderingen en daarmee bewegen we naar een historisch kantelpunt. Een fase van de kerk waarin het vertrouwd was, wordt ingeruild voor een nieuwe fase, waarvan de contouren nog nauwelijks op papier staan. De vraag rijst in hoeverre we in staat zijn om een crisis op te vangen. Hoe veerkrachtig zijn we als kerk en als gelovigen?
In het werk van hulporganisatie Tear is veerkracht een kernbegrip. Veerkracht om als dorp of stad weer op te klauteren na een overstroming of aardbeving, veerkracht om hoop te houden als een hongersnood elk jaar weer terugkomt. We zien voorbeelden van veerkracht die ons verstand te boven gaan. Kleine kerkjes in rampgebieden waarvan de leden soms nog de enige hulpverleners zijn, terwijl ze daar niet voor opgeleid zijn en ook hun eigen hoofd boven water moeten houden. Te midden van alle ellende maakt die veerkracht een stukje van Gods nieuwe wereld zichtbaar.
Veerkracht gaat over navigeren door teleurstelling, verlies en schade. Dan ontstaat er kracht die ons laat meebewegen. Ongeacht moeilijke situaties.
Wat veerkracht praktisch is, zal voor iedere kerk anders zijn. Tear gaat dit najaar met het programma Veerkrachtige Kerk samen met geïnteresseerden op zoek naar de basisprincipes van veerkracht en wat veerkracht voor kerken in Nederland kan betekenen.
Alvast drie punten die volgens ons een rol spelen bij het ontwikkelen van veerkracht in coronatijd:
God laat Zijn kerk niet los!
Inspiratie biedt hoop. Hoop geeft kracht. Laat je inspireren door Gods Woord, dat nieuw perspectief kan geven. Laat je inspireren door voorbeelden uit de kerkgeschiedenis. Het verleden toont keer op keer: God laat Zijn kerk niet los! Leer van kerken wereldwijd en kijk ook eens naar seculiere initiatieven. Ga op zoek naar waar God op dit moment aan het werk is en werk met Hem mee.
Geloven kun je niet alleen. Je hebt andere mensen nodig om samen de wedloop te winnen. Veerkracht geef je aan elkaar door met elkaar op te trekken, door er voor elkaar te zijn in moeilijke tijden, door elkaar te bemoedigen. Nu de fysieke interactie in deze tijd vaak uitdagend is, is het des te belangrijker dat de interactie gewaarborgd blijft, in welke vorm dan ook. Mensen die elkaar veerkracht geven, geven samen veerkracht aan de kerk. Dan wordt de kerk een bron van licht, zichtbaar voor mensen binnen en buiten de kerk.
Stilstaan is goed. Het geeft ruimte om te reflecteren, voor creatief denken, het kan nieuwe inzichten opleveren en nieuwe energie geven. Maar met alleen stilstaan komen we er niet. Inzet en actie zijn ook nodig! Bekijk opnieuw waar de nood is in de buurt. En inventariseer wat jullie te bieden hebben als kerk. Juist bij kerken in een crisissituatie zien we dat die twee uitgangspunten een bijna onuitputtelijke energie geven om als kerk van betekenis te zijn. Dat maakt de kerk relevant en houdt haar springlevend!
Conny Verkerk en Dorina Nauta
Tearfund