In 2015 reisde Tiemen Zeldenrust kennis met Tearfund naar Oeganda. ‘Wat me vooral opviel, was de verwevenheid tussen kerk en samenleving. Door als kerk mensen actief te ondersteunen om zichzelf te ontwikkelen, bloeit de kerk ook.’
Eenmaal terug in Nederland ging Tiemen met de opgedane indrukken aan de slag. Als directeur van Present Nederland zocht hij naar mogelijkheden om de principes van 'Umoja' die hij leerde kennen te vertalen naar Nederland. Umoja Nederland werd opgericht, en het concept werd onder de aandacht gebracht bij lokale Present afdelingen. Maar Umoja had ook op persoonlijk vlak grote gevolgen voor Tiemen en zijn vrouw…
Alles wat er gebeurt in je leven, ook de moeilijke dingen, of je fouten, zijn bronnen die je kunt benutten.
‘Het kernprincipe van Umoja is: hoe ga ik in de wereld staan? Wat zijn mijn resources of bronnen? En hoe kan ik dat matchen met de behoefte van de gemeenschap en buurt? Dat kan een beetje plat klinken, zo van ‘ga uit van je eigen kracht’. Maar Umoja gaat verder dan dat. Het gaat over de vraag: hoe is God bezig in mijn leven? Welke geschiedenis heb ik met God, welke ervaringen heb ik opgedaan? Het is eigenlijk jezelf steeds weer herscheppen. Alles wat er gebeurt in je leven, ook de moeilijke dingen, of je fouten, zijn bronnen die je kunt benutten.’
‘Samen met mijn vrouw ben ik gaan kijken naar onze resources. We merkten allebei dat het tijd was voor een nieuwe stap in ons leven. Mijn vrouw werkte al lang in het onderwijs, en had als intern begeleider veel ervaring met kinderen die wat extra aandacht nodig hadden. Ik had door mijn werk voor Present veel ervaring opgedaan in het sociale domein, en daarnaast op het vlak van ondernemerschap. We merkten ook dat we goed konden samenwerken, waardoor de vraag naar boven kwam: Waarom gaan we niet samen iets opzetten? Onze resources bleken heel goed te passen bij de nood die er is onder kinderen die uit huis geplaatst worden, en nu vaak terechtkomen in instellingen of tijdelijke plaatsingen. Zo kwam het gezinshuis op ons pad. Alles kwam hierin samen: onze kwaliteiten en de nood in de samenleving. Begin 2018 hakten we de knoop door, en zijn we gaan bouwen aan ons gezinshuis. Inmiddels wonen er vijf kinderen bij ons, en onze jongste zoon van achttien woont ook nog thuis. Onze oudste drie kinderen wonen al op kamers.’
In Oeganda zagen we hoe de kerk een gemeenschap vormt door mensen te omsluiten, en oog te hebben voor hun noden.
‘Zeker. In Oeganda zagen we hoe de kerk een gemeenschap vormt door mensen te omsluiten, en oog te hebben voor hun noden. In een gezinshuis gebeurt dit op kleinschalig niveau ook. De kinderen die bij ons komen, hebben allemaal een heftige achtergrond met geweld of misbruik. Wat ze vooral nodig hebben, naast aanvullende therapie, is het ‘gewone leven’. Dat ze deel zijn van een gewoon gezin, waar ze twee keer per dag hun tandenpoetsen, goede kleding krijgen en gezond eten. Maar ook een plek waar er naar ze geluisterd wordt.’
‘Umoja is voor mij een wezenlijk onderdeel van christen-zijn. In mijn eigen kerk, de Westerkerk in Amersfoort, ben ik bezig om het Umoja-programma (een programma om als kerk met beide benen in de buurt te staan) onder de aandacht te brengen. Het idee is dat zich groepen vormen die zich de komende twee jaar verdiepen in Umoja, aan de hand van een werkboek met heel concrete opdrachten. Zo ga je je buurt in om in kaart te brengen welke noden er zijn. Dat is echt een proces. Ik hoop dat het Umoja gedachtengoed onderdeel gaat worden van onze kerkgemeenschap. Want vaak zie je dat er een paar enthousiastelingen zijn die de kar trekken, en vormen we nog geen diaconale gemeenschap. Maar Umoja is niet zomaar een leuk thema dat je afvinkt; het moet het DNA van de kerk zichtbaar maken.’
Foto: Yvonne Krol
Het materiaal van Umoja heeft zich onder leiding van Tearfund door ontwikkeld en heet nu Met beide benen in de buurt. Het doel van het programma Met beide benen in de buurt is om te ontdekken welke rol je als kerk speelt in je omgeving en wat je hierin kunt betekenen. Dit programma biedt de visie en de praktische handvatten om als kerk een positieve verandering te brengen in je omgeving. Meer weten? Kijk op tearfund.nl/metbeidebenenindebuurt of neem vrijblijvend contact op met Mira de Boer via mdeboer@tearfund.nl.