Afbeelding
Verhaal
2 December 2024
Guido de Vries: ‘Het was stil in het kamp’
De humanitaire crisis in Soedan is ongekend. Tearfund biedt noodhulp in Soedan en buurlanden Tsjaad en Zuid-Soedan. Directeur Guido de Vries heeft jarenlang in Soedan gewoond en begin november bezocht hij twee kampen in Tsjaad waar Soedanese vluchtelingen worden opgevangen. 'Wat hier gebeurt, is onrecht. Mensen die niets met geweld, conflict of politiek te maken hebben, zijn hier het meest kwetsbaar en worden het hardst getroffen.'
Sinds er in Soedan een nieuwe golf van geweld uitbrak op 15 april 2023, zijn duizenden mensen omgekomen en meer dan 10 miljoen mensen op de vlucht geslagen. Er is een enorme hongersnood door een extreem tekort aan voedsel en met de dag neemt de nood toe. Tearfund biedt noodhulp in Soedan en buurlanden Tsjaad en Zuid-Soedan. Directeur Guido de Vries bezocht begin november twee kampen waar Soedanese vluchtelingen worden opgevangen.
Guido de Vries: ‘Ik heb in totaal vijf jaar in hoofdstad Khartoem gewoond. In de eerste periode van 2016 tot 2019 werkte ik voor een ngo. Vanaf eind 2020 ging ik aan de slag bij de Verenigde Naties en het was mijn opdracht om de burgerregering te helpen bij de overgang van dictatuur naar democratie. Door de coup van het leger en de Rapid Support Forces (RSF, een paramilitaire groep, red.) in 2021 werd mijn werk echter onmogelijk gemaakt en in 2022 besloten we als gezin terug te keren naar Nederland. Nog geen half jaar later begon de machtsstrijd tussen het leger en de RSF. De RSF heeft vooral in Darfur etnische zuiveringen uitgevoerd. Geweld, moorden, plunderingen en verkrachtingen, tot op de dag van vandaag. Gruwelijk, ik heb er geen ander woord voor.’
Het aantal vluchtelingen nadert de 10 miljoen. Dat is meer dan de helft van alle Nederlanders.
Is het ooit rustig geweest in Soedan?
‘Het land kent een lange geschiedenis van gewelddadige conflicten. Berucht zijn de genocide in Darfur aan het begin van deze eeuw en de oorlog in het zuiden van het land. Die strijd stopte toen Zuid-Soedan onafhankelijk werd. Er waren sindsdien nog wel conflicten, vaak tussen herders en boeren. Het ging dan over wie het vruchtbare land zou krijgen of wie er toegang tot water had. Binnen het officiële en traditionele rechtssysteem konden die meestal worden ondervangen. Maar spanningen namen wel weer toe omdat de vraag naar goede grond en water toenam. De bevolking groeide en door het veranderende klimaat was er steeds meer verwoestijning in het land. Meer mensen moesten het dus met minder doen. Het zorgde voor nieuwe conflicten die verwoesting brachten en voor onveiligheid zorgden. De geweldsexplosie die in april 2023 kwam als gevolg van de strijd tussen het leger en RSF heeft voor een onvoorstelbaar aantal doden en gewonden gezorgd. Daarnaast sloegen 10 miljoen mensen op de vlucht. Laat dat aantal eens op je inwerken. Dat is meer dan de helft van alle Nederlanders. Een deel van de Soedanese bevolking zit vast in eigen land en kan geen kant op. Het andere deel is het gelukt om de grens over te gaan en wordt opgevangen in onder meer de buurlanden Tsjaad en Zuid-Soedan.’
Wat doet Tearfund?
‘Wij zijn actief in Soedan in de westelijke provincie Central Darfur en daar is onze hulpverlening vooral gericht op voedselvoorziening. Het plan was dat ik begin november dat project zou bezoeken. Helaas bleek dat niet mogelijk, omdat ik dan door een gebied moest reizen dat op dit moment zeer onveilig is.
Tearfund werkt ook in het grensgebied met Tsjaad en daar heb ik de vluchtelingenkampen in Arkoum en Adré bezocht. Ons project daar richt zich vooral op watervoorziening.’
Wat trof je aan?
‘De locatie was eigenlijk bedoeld voor de opvang van 40.000 personen, maar er wonen er 200.000. Ondanks de vele mensen was het stil in het kamp, en je voelde de opgelopen trauma’s. 95% van de mensen zijn vrouwen en kinderen. De mannen zijn vaak achtergebleven in Soedan, gevlucht of gedood. De meeste vrouwen weten niet waar hun man is. Op het terrein stonden zelfgemaakte hutjes van materialen die de VN of hulporganisaties beschikbaar hadden. En wat je vooral ziet, is dat er een groot tekort is aan van alles en dat alles van buiten het kamp moet worden aangeleverd.
Ik ontmoette Harafa, een vrouw van in de dertig en moeder van 6 kinderen. Met het hele gezin is ze drie dagen onderweg geweest. Lopend, en bovendien zwanger van haar jongste. Die is later in het kamp geboren. Tijdens hun vlucht moesten ze regelmatig schuilen voor de milities, uit angst om verkracht of vermoord te worden. Uiteindelijk kwamen ze in het kamp aan en kregen ze een plekje aangewezen waar ze een hutje mochten bouwen.'
Op de foto zie je toch ook lachende kinderen.
‘Ja, dat klopt. Kinderen weten zich hier in het kamp gelukkig veilig, en: kinderen zijn kinderen. Zij willen spelen. Hier en daar wordt ook onderwijs gegeven. Alhoewel, dat is vooral in de open lucht en voor zover er docenten zijn. De meeste kinderen gaan hier niet naar school.
Je ziet dat het leven hier zo goed en zo kwaad weer wordt opgepakt, en dat er zelfs ook iets van een economie ontstaat. De oudste dochter van Harafa bakt bijvoorbeeld koekjes en verkoopt deze aan mensen die nog wat spaargeld hebben kunnen meenemen. Zo wordt er toch een bescheiden inkomen gegenereerd.’
Afbeelding
Wat raakte jou het meest?
‘De uitzichtloosheid. Mensen zitten hier waarschijnlijk voor een lange tijd omdat ze alleen terug naar huis kunnen wanneer het daar weer veilig en rustig is. En dan de vraag: wat zullen ze thuis aantreffen? Zien de vrouwen hun man nog terug, kinderen hun vader? 7 tot 10 miljoen Soedanezen hebben niet genoeg te eten en dat aantal neemt alleen maar. Landbouw wordt onmogelijk gemaakt door al het geweld. Het is simpelweg te onveilig om als boer op het veld te werken. Het resultaat is dat er al op verschillende plekken in Soedan hongersnood is en dat zal zich alleen maar verder uitbreiden.’
Grijpt het je niet naar de keel?
‘Ja, het is onrecht wat hier gebeurt. Mensen die niets met geweld, conflict of politiek te maken hebben, zijn hier het meest kwetsbaar en worden het hardst getroffen. Haast automatisch zet me dat in een actiemodus en ik kijk waarmee we een verschil kunnen maken. Gelukkig kan Tearfund wat doen. We hebben in Arkoum bijgedragen aan de realisatie van twee watertorens. Er zijn 70 meter diepe gaten geboord en nu kan er via zonne-energie water worden gepompt naar twee gigantische tanks die elk 50.000 liter kunnen opslaan. Via leidingen komt het water in de kampen terecht en daardoor hebben dagelijks 20.000 mensen toegang tot schoon drinkwater. Het is iets heel concreets en het heeft serieuze impact in het leven van deze groep mensen.’
God werkt door ons heen aan het herstel van al het onrecht
Is er hoop?
‘Aan het eind van mijn gesprek met Harafa vroeg ik haar: waar word je blij van? Ze antwoordde met: ‘van het feit dat ik mijn kinderen om mij heen heb.’ Te midden van de ellende, en met haar baby in haar armen, keek Harafa naar het leven, naar de lichtpuntjes dat ze om zich heen had. In Jesaja 9 staat ‘Het volk dat in duisternis ronddoolt ziet een schitterend licht. Zij die in het donker wonen, worden door een helder licht beschenen.’ En even verderop in het hoofdstuk staat ‘Een kind is ons geboren, een zoon in ons gegeven’. Is er hoop? Ja, dat is wat ik geloof. De realiteit in het kamp geeft een onbevredigend gevoel, maar het vertrouwen dat het God is die werkt aan het herstel van al het onrecht door ons heen, werkt bevrijdend.’
Dit doet Tearfund
Tearfund is actief in Soedan in de westelijke provincie Central Darfur. Via onze hulpverlening ontvangen gezinnen een voedselpakket en vouchers. Het pakket bevat onder meer sorghum, peulvruchten, bakolie en zout. Met de vouchers kunnen mensen zelf voedsel en andere levensbehoeften verkrijgen. Dit stimuleert bovendien de lokale economie, waardoor ook anderen weer profiteren van deze vorm van hulp.
We zijn ook actief in de buurlanden die Soedanezen opvangen. Zo bieden we noodhulp in vluchtelingenkampen in het grensgebied in Tsjaad en Zuid-Soedan.
Tearfund zet zich samen met EO Metterdaad en ZOA in om de bevolking in Soedan te ondersteunen met noodhulp.
Over Soedan
Lange tijd heeft Soedan geleden onder het regime van dictator Al-Bashir. In 2019 kwam er na een vreedzame machtsovername een burgerregering. Deze regering voerde economische hervormingen door. De opbrengsten van de natuurlijke grondstoffen, zoals goud en uranium, gingen veelal naar het leger en gewapende milities. De nieuwe regering wilde dat deze opbrengsten ook ten gunste van de bevolking zou komen, en dat de misdaden die tegen de menselijkheid waren gepleegd in de periode tussen 2002-2004 voor het gerecht zouden komen. Zowel het leger als de Rapid Support Forces (RSF) keerden zich daarom tegen de regering en pleegden in oktober 2021 gezamenlijk een coup. In april 2023 brak de gewelddadige strijd uit tussen het leger en de RSF.
Doneer
Met jouw gift kunnen we omzien naar mensen in nood.
Afbeelding
Noodhulp
Op het moment dat zich een crisis voordoet, zoals een natuurramp of een gewapende conflict, dan zoekt Tearfund naar mogelijkheden om noodhulp te bieden aan de getroffen bevolking. We leggen je graag uit hoe we noodhulp verlenen en wat er nodig is voor deze noodhulp.
