Afbeelding
Verhaal
8 December 2022
Met deze vijf stappen zorg jij voor een groenere kerst
Het oorspronkelijke verhaal van kerst is heel sober. Jezus kwam niet op de wereld in een koninklijk paleis, maar midden tussen het hooi van dieren. Is het dan niet gek dat kerst tegenwoordig juist in het teken staat van consumeren met dure cadeaus, luxe diners en kerstbomen? Dat bracht mij tot de vraag: Hoe kunnen we kerst feestelijk vieren, maar met minder impact voor het milieu? Een vraag die het Stockholm Environment Instituut ook stelde. Hun onderzoek laat zien met welke vijf acties je de negatieve milieu-impact van kerst kunt verkleinen.
1. Zet geen extravagante kerstverlichting aan
Kerst impact: heel hoog | Dagelijkse impact: laag
Lichtgevende rendieren kennen we vooral uit films, maar je ziet ze ook in Nederland steeds vaker. Toch kun je dit soort lichtshows maar beter vermijden, omdat dit de grootste negatieve milieu-impact heeft volgens het onderzoek. In het dagelijks leven is het ook zeker de moeite waard om inefficiënte gloeilampen te vervangen door LED-lampen. Al bespaar je door een jaar lang vegetarisch te eten nog altijd 9 (!) keer meer uitstoot.
2. Koop geen ongewenste cadeaus
Kerst impact: hoog | Dagelijkse impact: hoog
Iemand een cadeautje geven, is een aardig gebaar. Maar waarom moeten cadeautjes materieel zijn? Hebben we niet allemaal al meer dan genoeg spullen? Geef daarom liever een beleving, zoals een kampeeruitje of een voucher voor een restaurant. De reden dat de impact van cadeaus - zowel tijdens kerst als in het dagelijks leven - zo groot is, is dat voor één aankoop vaak veel kostbare middelen nodig zijn. Denk aan zeldzame metalen voor elektronica tot duizenden liters water om kleding te produceren. En dan hebben we het nog niet eens over de arbeidsomstandigheden van diegenen die al die spullen voor ons maken.
Groene Kerst
Een witte kerst zal voor ons in de toekomst steeds vaker een droom blijven. Alleen in Afrika dromen mensen helemaal niet van een witte, maar van een Groene Kerst. Veel landen kampen met extreme droogte door klimaatverandering, met grote voedseltekorten tot gevolg. Terwijl Afrika slechts zorgt voor 2% van de totale wereldwijde uitstoot van CO2, worden de mensen daar bovenmatig geconfronteerd met de gevolgen van de opwarming van de aarde. Tearfund helpt samen met lokale kerken om boeren te laten overstappen naar duurzame en efficiënte landbouwtechnieken, voor betere oogsten en groene velden. Zullen we samen proberen hun droom van een Groene Kerst werkelijkheid te laten worden?
3. Pak de trein of ga fietsen
Kerst impact: hoog | Dagelijkse impact: heel hoog
Transport op fossiele brandstoffen heeft altijd een hoge impact. Kerst is natuurlijk een mooi moment om familie op te zoeken, en dat lukt niet altijd met het OV of de fiets. Maar de relatief hoge transportemissies zijn een goede herinnering om de rest van het jaar wel wat vaker de trein en de fiets te pakken!
4. Maak een vegetarisch kerstdiner en voorkom voedselverspilling
Kerst impact: medium | Dagelijkse impact: heel hoog
Onthoud dat de impact van eten rond kerst alleen geldt voor één of twee maaltijden. De echte impact van voedsel komt dus door wat je al die andere dagen van het jaar eet. Dat betekent overigens niet dat je per se vegetariër moet worden en altijd de perfecte keuze hoeft te maken. Als we vlees als luxeproduct gebruiken, dus alleen voor in het weekend en bij bijzondere gelegenheden, maakt dat al een groot verschil. Het kerstdiner is natuurlijk wel een mooi moment om de familie te laten proeven hoe lekker het kan zijn om vegetarisch te koken.
5. Koop geen kerstboom
Kerst impact: heel laag | Dagelijkse impact: laag
Veel duurzame kersttips zijn gericht op de kerstboom. Toch staat dit pas op de vijfde plek! Wist je bijvoorbeeld dat de impact van zo’n boom nog lager is dan één kerststol? Er is namelijk voor de productie van een kerststol meer ruimte nodig, dan voor een kerstboom. Denk maar aan alle ingrediënten die in een kerststol zitten, en waarvoor je grasland voor melk tot velden met suikerriet nodig hebt. Een meer alledaagse versie van de kerstboom zijn bloemen die je koopt. Ook in dat geval hak je een plant om, om het vervolgens langzaam dood te laten gaan in je woonkamer. Kies dus liever voor gifvrije en fairtrade bloemen, of beter nog: bloemen uit een (seizoens)pluktuin!
Conclusie: geniet van kerst
Het doel van deze vergelijkingen is om te ontdekken welke acties de moeite waard zijn. Als consument kunnen we helaas niet alle uitdagingen rondom duurzaamheid oplossen. Toch zijn er wel degelijk dingen die we wel kunnen doen. En ja, die vragen om een verandering in levensstijl. Zo kunnen we bijvoorbeeld de enorme milieu-impact van landbouw niet verminderen, zolang we niet bereid zijn om minder vlees te gaan eten. Uiteindelijk gaat het om consuminderen. Consumeren staat namelijk niet alleen haaks op duurzaamheid, maar ook op de essentie van het oorspronkelijke kerstverhaal.
Natuurlijk is kerst (voor veel van ons) een heerlijke tijd in het jaar. Door tijd door te brengen met familie en te genieten van goede maaltijden, realiseren we ons weer wat er het meest toe doet in het leven. Die langzame dagen helpen ons ook om na te denken of we het leven leiden dat we willen leiden. Misschien ontdekken we wel dat het tijd is om wat te veranderen aan onze levensstijl…
Frank Holleman schreef het kookboek Fork Ranger en maakte samen met Tearfund een cursus over duurzaam leven.
Afbeelding
Duurzaamheid
Bij Tearfund hebben we het veel over duurzaamheid, omdat een duurzame manier van leven en werken één van de beste strategieën is tegen armoede en onrecht. Duurzaam betekent: rekening houdend met andere mensen, de aarde, het klimaat en generaties na ons.
